اگر شما سیگار می کشید، تردیدی نیست که به معضلات سلامت ناشی از آن، از بیماری های قلبی گرفته تا آسم و سرطان ریه آگاه هستید. شاید این خوشایند شما نباشد اما چاره ای ندارم جز اینکه بگویم به آنچه پیش از این در مذمت سیگار می دانستید، عوارض جراحی را هم اضافه کنید. سیگار کشیدن می تواند بر خطر مشکلات ناشی از بیهوشی بیافزاید. از این مشکلات می توان عفونت زخم، ذات الریه و حملات قلبی را نام برد. اگر قرار است برای شما عمل جراحی انجام شود، ممکن است متخصص بیهوشی به شما توصیه کند که پیش از عمل در اولین فرصت ممکن سیگار کشیدن را متوقف کنید که در این مورد بهتر است فاصله زمانی توقف مصرف تا عمل جراحی یک هفته یا بیشتر باشد و پس از عمل نیز تا هر زمان که مقدور باشد، ادامه یابد. اما این را هم باید یادآوری کنم که توقف مصرف سیگار حتی یک روز قبل از عمل جراحی نیز کمک کننده است.
اهمیت توقف مصرف سیگار پیش از جراحی در چیست؟
استفاده از دخانیات موجب می شود که قلب و ریه شما آنگونه که شایسته است کار نکنند و بعید نیست که شما در طی جراحی یا پس از آن به همین دلیل دچار مشکلات تنفسی و ریوی گردید. چه بسا خدای ناخواسته پس از جراحی نیازمند تهویه مکانیکی شوید که بتواند پس از جراحی به شما تنفس مصنوعی بدهد. علاوه بر این برش جراحی شما نیز به واسطه سیگار کشیدن بیش از سایرین در معرض عفونت قرار می گیرد چرا که جریان خون بدن کاهش می یابد و فرآیند ترمیم کندتر می شود.
شما با توقف استفاده از دخانیات شانس رخداد این مشکلات را کاهش می دهید. گاهی حتی با توقف این عادت، شانس بیش از پنجاه درصدی رخداد عوارض به کمتر از بیست درصد افت می کند. شاید باور این حقیقت دشوار باشد اما بدن شما بلافاصله در پی توقف مصرف سیگار شروع به ترمیم خود می کند؛ آنگونه که در طی 12 ساعت نخست قلب و ریه بهتر کار کردن را آغاز می کنند. نیکوتین و منوکسیدکربن دو ماده شیمیایی زیانباری هستند که در دود سیگار استنشاق می شوند؛ سطح خونی این دو در پی توقف مصرف سیگار بلافاصله شروع به کاهش می کند که همین پدیده خود بهتر شدن جریان خون و کاهش شانس بسیاری از مشکلات بیان شده را نوید می دهد. به این ترتیب به شما کمک خواهد شد که جراحی بی خطرتری را تجربه کنید و زودتر خوب شوید.
متخصصین آنستزی (آنستزیولوژیست ها یا متخصصین بیهوشی و مراقبت های ویژه) پزشکان متخصصی هستند که به اداره درد و پایش بیهوشی و عملکردهای حیاتی بدن طی بیهوشی و پس از آن می پردازند. چه بسا بتوان پایش عملکرد قلب و ریه ها را نقطه مرکزی دایره گسترده مسوولیت های گوناگون این گروه از پزشکان دانست که باید ضمن تسلط بر رشته تخصصی خود، دانش کافی در بیشتر شاخه های طب داشته باشند تا بتوانند ایمنی بیمار را در دوره زمانی حساس پیرامون عمل تضمین کنند. آنستزیولوژیست ها را شاید بتوان تنها گروه از پزشکان دانست که تبعات ناگوار استفاده از دخانیات را طی جراحی به چشم خود می بینند و با همه وجود آن را احساس می کنند و بر آثار زیانبار آن بر اعضای حیاتی بدن به ویژه قلب و ریه ها آگاهند؛ شاید برای همین باشد که بیشتر این پزشکان موکدا همه افراد سیگاری را بدون توجه به اینکه قرار است جراحی شوند و یا خیر به ترک سیگار تشویق می کنند. زمان پیرامون عمل جراحی یکی از بهترین زمان ها برای ترک سیگار است چرا که در این دوره زمانی شما معمولا بیش از معمول به سلامت خود و ارتقاء آن می اندیشید. علاوه بر این ترک سیگار در این زمان ساده تر هم هست چرا که فکر شما درگیر جراحی و تبعات آن است و چه بسا کمتر میل و هوس به نیکوتین پیدا می کنید. به همه این ها بودن در بیمارستان و کلینیک را هم اضافه کنید که قرار است از یک تا چند روز نتوانید آزادانه سیگار بکشید و همین می تواند آغازی باشد بر پایان دوران عادت بد سیگار کشیدن.
ملاقات با متخصص بیهوشی
شما پیش از اینکه جراحی شوید، متخصص بیهوشی خود را ملاقات خواهید کرد؛ این پزشک در زمینه بیهوشی، درد و طب مراقبت های ویژه متخصص گردیده و تبحر یافته است تا بتواند در همراهی و همکاری با پزشکان معالج شما بهترین برنامه مراقبت بیهوشی و کنترل درد را برای شما طراحی و اجرا کند. این گروه از پزشکان متخصص پس از چهار سال تحصیل در دوره دستیاری تخصصی آن هم بعد از فراغت از تحصیل در دوره پزشکی عمومی و گذراندن تعهدات قانونی و موفقیت در آزمون پذیرش رزیدنتی به قدری دانش و تبحر پیدا می کنند که می توانند بهره مندی از مراقبت بی خطر و با کیفیت بالا را در دوره پیرامون عمل (قبل، حین و پس از آن) برای شما به ارمغان آورند.
در ویزیت پیش از جراحی، متخصص بیهوشی شما به پرسش های شما در مورد جراحی و بیهوشی پاسخ خواهد داد و از شما در مورد وضعیت سلامت و داروهایی که مصرف می کنید خواهد پرسید. تردیدی نداشته باشید که اگر سیگار می کشید یا سال ها قبل چنین عادتی داشته اید و مدت ها ست که آن را ترک کرده اید، متخصص بیهوشی خود را مطلع سازید. دانستن این موضوع به پزشک شما کمک می کند تا تمهیدات مقتضی را برای کاهش خطرات احتمالی به کار گیرد و بهترین و بی خطرترین روش بیهوشی را برای شما برنامه ریزی و اجرا کند.
خوبی های ترک سیگار
⦁ حداقل شش تا هشت سال بر طول عمر شما افزوده می شود.
⦁ خطر سرطان ریه و بیماری های قلبی شما کاهش می یابد.
⦁ موجب کاهش محسوسی در هزینه های مالی شما می شود.
⦁ مواجهه افراد مورد علاقه شما را به عنوان “سیگاری غیرفعال” یا “سیگاری ناخواسته” کاهش می دهد.
⦁ خطر مشکلات ناشی از بیهوشی را طی جراحی و پس از آن کاهش می دهد.
⦁ به شما کمک می کند که زودتر از زخم و ناراحتی جراحی بهبود پیدا کنید.
چگونه ترک کنیم؟
ترک سیگار پیش از هر چیز نیاز به خواستن شما دارد. همین که اراده کنید برای ترک کردن راه های بسیاری وجود دارد که می تواند به شما کمک کند. بهتر است برای ترک این عادت از وجود یک روانپزشک بهره ببرید تا او با روش های علمی و گاه استفاده از برخی داروها شما را در دستیابی به این مهم یاری کند.
دکتررضا امین نژاد
متخصص بیهوشی و مراقبت های ویژه
استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قم