کولونوسکوپی از گروه اقدامات تشخیصی و گاه درمانی است که انجام آن برای بیمار چندان خوشایند نیست. در کنار ناراحتی بیمار از اقدامی که بر روی وی انجام می شود، درد یکی از آزاردهنده ترین تجربه هایی است که هربیماری از این اقدام به یاد می آورد. از این روی در کنار مدیریت درد، لازم است در این بیماران، آرامبخشی نیز مناسبی فراهم شود .
به این منظور و برای آنکه بیماران طی اقداماتی از این دست تجربه های ناخوشایند کمتری داشته باشند، از داروهای مختلفی استفاده شده است. پروپوفول به طور فراگیری در اقدامات آندوسکوپیک مورد استفاده قرار می گردد؛ اما استفاده از آن موجب آرامبخشی عمیق شده، نیاز به حضور متخصص بیهوشی را الزامی می گرداند. از این روی خانواده بنزودیازپین ها داروهای مورد استقبالی هستند که هم آرامش بیمار را تامین می کنند و هم حافظه پس از رخداد آنها را متاثر می سازد تا یادآوری اتفاقات ناراحت کننده طی انجام این اقدام مداخله ای به کمترین مقدار خود برسد. شاید بتوان میدازولام را شایعترین داروی بنزودیازپینی دانست که به این منظور و نیز در بسیاری از اقدامات تشخیصی و درمانی دیگر نیازمند آرامبخشی مورد استفاده قرار می گیرد.
اما اخیرا داروی دیگری از این گروه معرفی شده است که برتری هایی نسبت به میدازولام دارد.
نیمه عمر میدازولام در منابع مختلف تا 4 ساعت هم ذکر شده است که باعث طولانی شدن ریکاوری متعاقب مصرف آن می گردد. برعکس، رمی مازولام یک داروی بنزودیازپین جدید است که متابولیسم آن متفاوت از میدازولام بوده و دارای نیمه عمر حذفی 45 دقیقه ای می باشد. بر همین اساس و در جهت کاهش زمان آرامبخشی و نیز کاهش عوارض ناخواسته مطالعه ای بر اساس مقایسه این دو دارو صورت گرفته که نتایج تحقیق انجام شده درکنگره سالیانه انجمنgastroenterology در سال 2016، اعلام گردیده است.
این مطالعه بر روی۴۶۱ بیمار تحت کولونوسکوپی تشخیصی و یا درمانی در ایالات متحده آمریکا انجام شده که همگی بیماران بر اساس معیار شرایط فیزیکی انجمن بیهوشی آمریکا (ASA) در کلاس 1تا 3 بوده اند. بیش از 98% بیماران این مطالعه، آندوسکوپی را با موفقیت به پایان رساندند که در این بیماران تفاوت معناداری بین گروه دریافت کنندهremimazolam و دو گروه دیگر وجود داشت. به این ترتیب که دریافت کنندگان رمیمازولام پس از پایان پروسیجر زودتر از بقیه هوشیار شده بودند که
نشان دهنده ریکاوری سریعتر با این دارو و کاهش مدت زمان بستری پس از انجام کولونوسکوپی است.
بیماران دریافت کننده داروی remimazolam، دارای ریکاوری رفتاری و بازیابی سریعتر نورولوژیک نسبت به دریافت کننده های داروی midazolam هستند. همچنین میزان نیاز به درمان اورژانسی ناشی از عوارض داروها در گروه remimazolam کمتر از بیماران دریافت کننده midazolam است که می تواند ناشی از افت فشار کمتر در تجویز remimazolam باشد.(44%در برابر 67%،p=0.003)؛ این ویژگی اخیر می تواند اطمینان بخشی بیشتری به کادر درمان در طی انجام کولونوسکوپی دهد.
حال سوال اساسی این است که آیا remimazolam داروی مناسبی جهت تجویز اولیه برای آرامبخشی هست یا خیر؟
این دارو جزو داروهای کوتاه اثر خانواده بنزودیازپین ها است که میزان آرامبخشی آن کمتر از دارویی همچون میدازولام است. همچنین با توجه به اینکه بیشتر بیمارانی که کولونوسکوپی می شوند با توجه به سن و بیماری های زمینه ای در کلاس ۳ و ۴ ASA قرار دارند، تجویز دارویی با کمترین عوارض احتمالی، برتری های خود را دارد. از سوی دیگر با توجه به اینکه در حین انجام کولونوسکوپی، گاهی نیاز به آرامبخشی بیشتر و عمیق تر است، تجویز دارویی که بازیابی از آن سریعتر باشد، بهتر نماید. از این روی به نظر می رسد این دارو پیشنهاد مناسبی جهت جایگزینی داروی میدازولام در آرامبخشی بیماران به ویژه بیماران سرپایی برای اقداماتی چون کولونوسکوپی است.
منبع:
American College of Gastroenterology (ACG) 2016 Annual Scientific Meeting. Abstract 45. Presented October 18, 2016.
دکتر حامد شفیعی
متخصص بیهوشی و مراقبت های ویژه